het Speulderbos, dansende bomen en meer

Bespreek boeken, foto's, docu's, filmpjes, enzovoort.
Post Reply
User avatar
geert7
Treehugger
Treehugger
Posts: 548
Joined: 23 Sep 2014, 19:49
Location: Meppel
Contact:

het Speulderbos, dansende bomen en meer

Post by geert7 »

Paar dagen rondgelopen in het Speulderbos, vanuit Drie. Kamperen bij de boswachter.

Speulderbos bestaat uit delen oneindig saai productiebos, maar ook een flink aantal delen oud beukenbos met ook Quercus petraea.

Beuken daar vertonen veel plakoksels, deze breken uit met behulp van de tonderzwam. Bos had ook best tonderzwammenbos genoemd kunnen worden. Bomen vertonen opvallend vaak het volgende patroon, halverwege op hoogte vormt zicht een plakoksel, tonderzwam gooit er een arm af en een paar jaar later de andere arm. Er blijft een stam staan van 5 tot 12 meter, met tonderzwamen als tredes van een ladder.

Dat de volgende arm na een paar jaar komt kan ik zien aan de staat van de gevallen armen.

Beuken zijn geen overlevers, bij tegenslag gaat het finaal mis, niet als bij eiken, hulst of grove dennen dat een afgebroken arm door kan leven, zoals ik gezien heb in Beerze of Mantingebos/Mantingeveld. Beuken vallen niet om (heb maar 2 omgewaaide beuken gezien).

Er waren maar heel weinig beuken te vinden welke nog leven na een zwaar ongeluk.

De uitzondering - taaie beuk

Prima kroon,
obj_7938.jpg
obj_7938.jpg (276.5 KiB) Viewed 18401 times
Totdat je de stam ziet

aan de voorzijde...
obj_7928.jpg
obj_7928.jpg (212.97 KiB) Viewed 18401 times
en de andere kant...
obj_7951.jpg
obj_7951.jpg (405.6 KiB) Viewed 18401 times
En de Quercus petraea - wintereik
11-000.jpg
11-000.jpg (86.45 KiB) Viewed 18401 times
12-000.jpg
12-000.jpg (54.91 KiB) Viewed 18401 times
Mycelial felts - beuken

De vele afgebroken armen in het bos, zoveel dat ik er meerdere heb gezien met nog niet verwelkt groen blad, laten allemaal hetzelfde zien:

Arm waar ik zo een plak hout af kan trekken, tussen de stukken hout zit een 'mycelial felt', de lappen hiervan, meer dan een meter lang, kan je lostrekken, het is net een stuk zeemleer.
obj_7873.jpg
obj_7873.jpg (182.33 KiB) Viewed 18401 times
obj_7889.jpg
obj_7889.jpg (147.89 KiB) Viewed 18401 times
obj_7890.jpg
obj_7890.jpg (257.01 KiB) Viewed 18401 times
obj_8017.jpg
obj_8017.jpg (79.9 KiB) Viewed 18401 times
obj_8027.jpg
obj_8027.jpg (62.19 KiB) Viewed 18401 times
Er is verassend weinig informatie over te vinden, wie hier bronnen over kan vinden, ajb laat me weten.

Als de losgehaalde lappen uitgedroogd zijn, breken ze bij buigen. Even in water leggen en ze zijn weer flexibel. Bovendien heb je dan een boslucht in je huis.











:
boom7 - advies - verwijderen - snoeien - stormhout - wij zijn de aap
User avatar
WiPe
Treehugger
Treehugger
Posts: 424
Joined: 13 Dec 2007, 20:28
Location: Oost-Vlaanderen

Re: het Speulderbos, dansende bomen en meer

Post by WiPe »

mycelium felts zijn gevormd door Fomes fomentarius in de houtstralen. die zorgen er voor dat de boom gaat splijten en afbreken. Zie GJ Keizer, Mycological Tree Assessment
Boompje groot, plantertje dood?
Dat is pas duurzaam aanplanten!!!
User avatar
WiPe
Treehugger
Treehugger
Posts: 424
Joined: 13 Dec 2007, 20:28
Location: Oost-Vlaanderen

Re: het Speulderbos, dansende bomen en meer

Post by WiPe »

Wat die wintereik betreft: die heeft toch lange bladstelen??? Ik ben benieuwd of je er achter komt wat er aan de hand is.
Boompje groot, plantertje dood?
Dat is pas duurzaam aanplanten!!!
User avatar
geert7
Treehugger
Treehugger
Posts: 548
Joined: 23 Sep 2014, 19:49
Location: Meppel
Contact:

Re: het Speulderbos, dansende bomen en meer

Post by geert7 »

Bladsteel is lang bij de Quercus patraea, Heukels 33e p. 405: "bladstelen 10-25 mm"
Zelfde pagina Quercus robur: "bladstelen 0-3(-7) mm"

Dus ja, dat hebben ze. Bla op de foto haalt dat net, maar... blad is van onderkant dikke boom, ben er niet ingeklommen. Veel schaduw dus.

En...

Bij patraea staat ook een heel interessante opmerking:

De bastaard Q. x rosacea Bechst. FB5187 (Q. patraea x robur) is fertiel, en is vaak algemener dan de oudersoorten.

Dus kan heel goed niet zuiver zijn. Wel heb ik nog niet eerder een blad gezien dat zo goed paste. In het noorden van Nederland zie ik ze niet. Zelfs in het arboretum in Assen was het verschil niet zo duidelijk.

---

mycelium felts...

Als je Keizer leest lijkt het alsof de zwam de boom splijt, alsof hij de boel uit elkaar drukt.

Fungal Strategies of Wood Decay in Trees (F. W. M. R. Schwarze, J. Engels, C. Mattheck) nuanceren de volgorde...

White mycelial skins (arrows) of F. fomentarius are formed in cracks in the wood of the stem (shrinkage cracks), and
extend to the bark.


en

Another typical feature is that cracks in the wood are filled with tough lea-
thery yellowish-white mycelial skins (Fig. 24C). As Lohwag (1931) showed in
comprehensive studies, they advance towards the bark (Fig. 24D). According to
Lohwag (1931), cracks arise in the infected tree as a result of wind action, and
Fomes fomentarius can spread through them particularly well and without
interruption (Sect. 3.3-1.6.1). This happens by means of its mycelial skins which
run both radially and tangentially in the wood, and on reaching the cambium
they destroy it locally.


Mattheck noemt de skin overigens Mycelial sheet (engelse vertaling 2015) The Body Language of Trees, p. 459.
boom7 - advies - verwijderen - snoeien - stormhout - wij zijn de aap
User avatar
WiPe
Treehugger
Treehugger
Posts: 424
Joined: 13 Dec 2007, 20:28
Location: Oost-Vlaanderen

Re: het Speulderbos, dansende bomen en meer

Post by WiPe »

Wat de eik betreft zit je helemaal juist. Ik vermoed dat dit geen zuivere wintereik is, maar dat er iets van zomereik in zit en dan zou dat dus Quercus x rosaceae zijn.

Wat Fomes fomentarius betreft

Geert7 wrote:

Als je Keizer leest lijkt het alsof de zwam de boom splijt, alsof hij de boel uit elkaar drukt.

Ik ben geneigd om hem te volgen daarin.

Geert7 wrote:
Fungal Strategies of Wood Decay in Trees (F. W. M. R. Schwarze, J. Engels, C. Mattheck) nuanceren de volgorde...

White mycelial skins (arrows) of F. fomentarius are formed in cracks in the wood of the stem (shrinkage cracks), and
extend to the bark.
Het probleem van Schwarze is dat hij die 'fungal strategies' in het labo onderzocht heeft. Niet in levende bomen. Hij heeft dus kunnen constateren hoe de schimmel de houtcellen afbreekt, maar niet hoe die een interactie met de boom aangaat. Ik verwijs wat dat betreft naar het werk van Lynne Boddy. Schwarze verwijst in dit geval naar onderzoeken uit 1931. Ik moet je waarschijnlijk niet zeggen dat de kennis van bomen en hun interactie met zwammen in tussentijd flink is toegenomen.

Als je in rekening neemt dat we tegenwoordig weten dat Fomes fomentarius een endofyt is, die lang in de boom aanwezig kan zijn, zonder dat die tot ontwikkeling komt. Wanneer die zich beginnen te ontwikkelen, gaan die in eerste instantie uit het spinthout weg blijven. Dat is te vochtig en daardoor geen goed substraat voor Fomes. Omdat de zwam die viltlappen maakt, komt er extra spanning op de houtstralen. Die extra spanning zorgt er dus voor dat torsie- en buigspanningen op die plaatsen voor barsten zorgen. Doet d ezwam dat? of gebeurt dat door de wind? Zoas zo gvaak bij bomen is het niet het ene of het andere, maar de twee samen.

Opvallend daarbij is dat die verticale scheuren (keizersnedes) geen wondovergroeiing hebben. Doordat die houtstraal scheurt, droogt het spinthout daar uit, waardoor de echte tonderzwam dat hout ook kan aantasten. En dus kan daar geen callus gevormd worden langs die scheuren. Je moet maar eens goed opletten als je nog eens een beuk ziet met vruchtlichamen van Fomes; met een beetje geluk kan je die verticale scheuren vinden onder die vruchtlichamen.


Geert7 wrote:
Another typical feature is that cracks in the wood are filled with tough lea-
thery yellowish-white mycelial skins (Fig. 24C). As Lohwag (1931) showed in
comprehensive studies, they advance towards the bark (Fig. 24D). According to
Lohwag (1931), cracks arise in the infected tree as a result of wind action, and
Fomes fomentarius can spread through them particularly well and without
interruption (Sect. 3.3-1.6.1). This happens by means of its mycelial skins which
run both radially and tangentially in the wood, and on reaching the cambium
they destroy it locally.
Zoals ik hierboven al gezegd heb kan je de oorzaak van die scheuren niet bij de wind leggen zonder de extra spanning door de mycelium lappen in de houtstralen in rekening te brengen. Doordat de Fomes daar al zit is het niet abnormaal dat die zich heel snel kan verspreiden in die scheuren. Lohwag bevestigt ook al dat de mycelium lappen van binnen naar buiten (towards the bark) groeien.

Geert7 wrote: Mattheck noemt de skin overigens Mycelial sheet (engelse vertaling 2015) The Body Language of Trees, p. 459.
Of zoals Shigo ooit zei: "Tell me what ypu mean with a word, so I know what you are talking about."
Boompje groot, plantertje dood?
Dat is pas duurzaam aanplanten!!!
User avatar
geert7
Treehugger
Treehugger
Posts: 548
Joined: 23 Sep 2014, 19:49
Location: Meppel
Contact:

Re: het Speulderbos, dansende bomen en meer

Post by geert7 »

Tijdens de cursus Mycological Tree Assessment werd genoemd (uit mijn geheugen & aantekeningen) dat Schwarze gezonde beuken heeft verzaagd (dan wel laten zagen) en in het lab onderzocht heeft op de latente aanwezigheid van Fomes fomentarius.

Dus ja lab maar ook buiten het lab. Wat ik bij Schwarze en Mattheck een groot voordeel vindt is dat ze standaardwerken geschreven hebben waar je op terug kan vallen. Stel dat ik ooit aan een jurist or rechter uit mag (moet) leggen wat de keuzes waren. Dat Schwarze refereert naar onderzoeken uit lang vervlogen tijden maakt me niet uit, toen had je ook al heel goede waarnemers.

Als je naar de tijdlijn & auteurs van artikelen kijkt van onderzoek naar de latente aanwezigheid van Fomes fomentarius....

Keizer p. 223 refereert naar Baum, et al...
Latent infections of Fomes fomentarius in the xylem of European beech (Fagus sylvatica)
maar kijk eens naar de auteurs...
Baum, S., Sieber, T.N., Schwarze, F.W.M.R. et al.

link naar publicatie

The most frequently found endophyte in C HAPELA & BODDY’s (1988b) experiment was Hypoxylon fragiforme (Pers.) J. Kickx, but Fomes fomentarius
(L.) Fr. – one of the most common white rot fungi of beech – was never observed.


Lynne Boddy wordt overigens veel in dit artikel geciteerd. Zoals ik het volgen was zij degene met de observatie...
Summary In the sapwood of branches and trunks of angiosperm trees, extensive (several,
sometimes many metres) columns af decay, occupied by a single fungal individual
frequently develop rapidly (often in less than one growing season), in the absence of major
wounds. Such rapid and extensive colonization is unlikely to result from mycelial extension
from a single focus.

in 1994!
http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/03071375.1994.9747007

Let op: alles in Sapwood.

Overzicht met tabel boomsoort/zwam p. 341...
Do all trees carry the seeds of their own destruction? PCR reveals numerous wood decay fungi latently present in sapwood of a wide range of angiosperm trees David PARFITT, Julie HUNT, David DOCKRELL, Hilary J. ROGERS *, Lynne BODDY

(link naar publicatie)

---
Ook 'mycelial skins' in berk?
obj_7080.jpg
boom7 - advies - verwijderen - snoeien - stormhout - wij zijn de aap
User avatar
WiPe
Treehugger
Treehugger
Posts: 424
Joined: 13 Dec 2007, 20:28
Location: Oost-Vlaanderen

Re: het Speulderbos, dansende bomen en meer

Post by WiPe »

Wat wil je et die berk laten zien?
Welke zwam zit daar op? is dat een dode boom? Of een boom die getopt is?

En welk punt probeer je met je reactie te maken? Dat is me niet geheel duidelijk.
Boompje groot, plantertje dood?
Dat is pas duurzaam aanplanten!!!
User avatar
geert7
Treehugger
Treehugger
Posts: 548
Joined: 23 Sep 2014, 19:49
Location: Meppel
Contact:

Re: het Speulderbos, dansende bomen en meer

Post by geert7 »

Was uitnodiging om wat van foto te vinden, is een berk met tonderzwam, de echte, met een 'vulling' (lijkt mycelial felt) van scheur.

Ook vulling van scheuren in berk? Zeker hebben spechten hier een rol gespeeld.

nog een foto van zelfde stuk hout...
obj_7071.jpg
boom7 - advies - verwijderen - snoeien - stormhout - wij zijn de aap
User avatar
geert7
Treehugger
Treehugger
Posts: 548
Joined: 23 Sep 2014, 19:49
Location: Meppel
Contact:

Re: het Speulderbos, dansende bomen en meer - tonderzwam

Post by geert7 »

Had in het Speulderbos een groot vruchtlichaam van de echte tonderzwam (Fomes fomentarius) meegenomen, begin juni 2017.

Doel was de KOH test finetunen. Gelukt, daarna zwam op de de rand van een hoge kast gelegd. Vorige week zag ik boormeel op de grond liggen.

Heb vervolgens de zwam 'uitgeschud', kwam een liter stof uitvallen. Lichaam zat vol met hele vele tientallen kevers en larven.

Hier alvast de foto's:

https://www.boom7.nl/boomverzorging/bew ... rzwam.html

Zal snel meer hierover posten, zoals een literatuurlijst, Leen Moraal heeft er namelijk veel over geschreven. Het kevertje is de Bolitophagus reticulatus
(L.)
.
boom7 - advies - verwijderen - snoeien - stormhout - wij zijn de aap
User avatar
WiPe
Treehugger
Treehugger
Posts: 424
Joined: 13 Dec 2007, 20:28
Location: Oost-Vlaanderen

Re: het Speulderbos, dansende bomen en meer

Post by WiPe »

In welke verdunning heb je dat kaliumloog gebruikt? En hoeveel gebruik je daarvan? Paar druppels? of een flinke scheut?
Boompje groot, plantertje dood?
Dat is pas duurzaam aanplanten!!!
User avatar
geert7
Treehugger
Treehugger
Posts: 548
Joined: 23 Sep 2014, 19:49
Location: Meppel
Contact:

Re: het Speulderbos, dansende bomen en meer - KOH test

Post by geert7 »

Zo weinig dat het oog het nog net waar kan nemen. De concentratie maakt niets uit, al verdun je het met kraanwater (demiwater niet nodig)

Heb tests gedaan met tonderzwammen van heel veel bomen, ook van esdoorns - dat kunnen dus geen echte tonderzwam zijn.
KOH test op tonderzwam
KOH test op tonderzwam
obj_8976.jpg (63.69 KiB) Viewed 17789 times
Hier zie je wat schraapsel van de hoed van de zwammen, Fomes vs. Ganoderma (dikrand?).

Het zijn hele kleine druppels op een witte(!) kunststof snijplank. Druppels uit een pipetfles (0.25 euro).

2 dingen vallen op:
- zo extreem duidelijk & simpel
- hoe kan dit niet de standaard zijn of in ieder geval populair in de boomverzorging?

De test is al beschreven in 1930(!) (bron vergeten, klikfout, PEBKAC)

KOH is helemaal niet giftig voor mens/milieu, na gebruik wegspoelen. Het is extreem goedkoop, een liter is even duur als bezorging.

Ook niet onbelangrijk, ook uitgedroogde vruchtlichamen of exemplaren welke weken op de kast in de verwarmde ruimte hebben gelegen zijn nog goed te testen.
boom7 - advies - verwijderen - snoeien - stormhout - wij zijn de aap
User avatar
geert7
Treehugger
Treehugger
Posts: 548
Joined: 23 Sep 2014, 19:49
Location: Meppel
Contact:

Re: het Speulderbos, dansende bomen en meer

Post by geert7 »

Verhaal over bewoonde tonderzwam heeft update:

https://www.boom7.nl/boomverzorging/bew ... rzwam.html

- meer tekst
- ook het geluid van het geknaag in een audiobestand en...
- de naam van 't beesie... Bolitophagus reticulatus.

Ben de eerste die Bolitophagus reticulatus in het Speulderbos gevonden heeft. Daar zou je hem verzachten qua veel beuken met echte tonderzwammen. Waar camperen bij de boswachter toch niet goed voor is.

Het gaat goed met ze, ze knagen nu in de onderdelen van de Fomes in de slabak.
boom7 - advies - verwijderen - snoeien - stormhout - wij zijn de aap
User avatar
geert7
Treehugger
Treehugger
Posts: 548
Joined: 23 Sep 2014, 19:49
Location: Meppel
Contact:

Re: het Speulderbos, dansende bomen en meer

Post by geert7 »

En zo zien de mycelial felts eruit onder een microscoop 1000x:
mycelial felts 1000x
mycelial felts 1000x
(onder de bast van een paardenkastanje)
boom7 - advies - verwijderen - snoeien - stormhout - wij zijn de aap
Post Reply