Jemig! Jij bent wel een beetje hardnekkig hoor, gewoon logisch denken! je kan niet zo hard als vallend in een hoogwerker je helm nodig hebben.
Dus wel als er wat op valt
Hier even arbo huiswerk voor je als je dat zo graag wil.
Nog steeds zijn er bedrijven waar een hoogwerker wordt gezien als een stuk gereedschap voor algemeen gebruik en waar iedereen gebruik van mag maken. Daarentegen is er waarschijnlijk geen directeur in Nederland die één van zijn medewerkers toestemming zou geven om zonder geldig rijbewijs met de dure directieauto te rijden. De prijs van een hoogwerker ligt in dezelfde orde van grootte als die van de directieauto. Een niet-geschoolde en onervaren medewerker kan met een hoogwerker heel wat schade aan zijn omgeving of zichzelf aanrichten. De wetgever ziet het werken met een hoogwerker dan ook als een risicovolle taak.
Een hoogwerker is een verplaatsbaar hefwerktuig ingericht voor het heffen van personen en eventueel goederen. Het platform kan bewegen in diverse richtingen.
De hoogwerker is bedoeld om een tijdelijke en veilige werkomgeving op hoogte te creëren.
Er zijn diverse soorten hoogwerkers. Hieronder staat hoe hoogwerkers worden ingedeeld.
Hoogwerkers worden elektrisch aangedreven, via netspanning of via accu’s of middels een verbrandingsmotor.
De keuze voor een bepaald type wordt bepaald door:
De werkhoogte waarop de werkzaamheden worden uitgevoerd;
De aard van de werkzaamheden;
Welke ruimte beschikbaar is om de onderwagen te plaatsen, bv. magazijnpad van slechts 1,5 meter breed;
De ondergrond waarop de hoogwerker wordt geplaatst;
De plaats waar de werkzaamheden worden uitgevoerd, binnen, buiten, boven obstakels enz.
Instructieboek en hoogwerkerboek
Naast een instructieboek hoort bij een hoogwerker een hoogwerkerboek. In het hoogwerkerboek worden de keuringen, ingrijpende veranderingen en uitgevoerde reparaties bijgehouden.
Instructie
De gebruiker van de hoogwerker moet weten wat de gevaren zijn voor zichzelf en voor zijn omgeving en moet bevoegd zijn voor het werken met een hoogwerker. De gebruiker is bevoegd als hij gezond is, als hij deskundig is (met andere woorden moet aantoonbaar instructie hebben gehad), de bedrijfsleiding moet hem schriftelijk hebben aangesteld en hij moet ouder zijn dan 18 jaar.
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Het is raadzaam om een veiligheidsharnas bij het gebruik van een telescoop of knikarm hoogwerker te dragen. De veiligheidslijn moet op een door de fabrikant aangegeven bevestigingspunt in de werkbak worden vastgemaakt. Loshangende kleding kan vastraken achter bedieningshendels of draaiende delen van de machine. De overige PBM’s dienen overeenkomstig de (plaatselijke) bepalingen gehanteerd te worden, bijv. helm, handschoenen en veiligheidsschoenen.
Veilig gebruik
Als voor het eerst met een nieuwe of een ander type hoogwerker werkzaamheden worden verrichten, lees dan altijd eerst de gebruikershandleiding door over hoe deze bediend, geïnspecteerd en onderhouden dient te worden. De gevarenstickers maken aan de gebruiker duidelijk, waaraan hij zich dient te houden.
Stabiliteit
Veel ongevallen met hoogwerkers zijn te wijten aan gebrek aan stabiliteit van de opgestelde hoogwerker. Let bij de stabiliteit van de hoogwerker op de volgende zaken:
Gebruik hoogwerkers alleen op een vlakke ondergrond;
Weet wat de veilige werkhoek is van de machine, de machines zijn over het algemeen beveiligd;
Let altijd op de ondergrond, bijvoorbeeld een zachte bodem of een geroerde bodem (na graafwerkzaamheden)
Wind
Wind is één van de grootste vijanden bij het werken met een hoogwerker. De wind heeft veel invloed op de stabiliteit van de machine. Daarom is op de machine duidelijk vermeld tot welke windkracht mag worden gewerkt.
Wat mag niet met een hoogwerker
De hoogwerker is niet bedoeld om als lift te worden gebruikt. Even iemand op een dak afzetten is dus verboden. De werkzaamheden mogen alleen vanuit de werkbak worden uitgevoerd. De hoogwerker is ook geen heftruck om zware lasten mee te heffen.
Het is verboden de werkhoogte te verhogen, door op het werkplatform opstapjes, ladders of andere verhogingen te gebruiken. Ook mag niet op het hekwerk van de hoogwerker worden geklommen om werkzaamheden uit te voeren. Het is alleen toegestaan om te werken vanaf het werkplatform.
Afzettingen
De gebruiker van de hoogwerker is er verantwoordelijk voor dat omstanders niet binnen het bereik van de machine kunnen komen. Er kan namelijk altijd iets uit de hoogwerker naar beneden vallen. Daarom moet de directe omgeving onder en rondom de hoogwerker worden afgezet. Hiervoor kunnen linten, borden en pylonen worden gebruikt.
Onderhoud en controles
Om de bedrijfszekerheid en veiligheid van de hoogwerker te garanderen, dient deze goed te worden onderhouden. De gebruiker controleert dagelijks de machine op beschadigingen en/of vervormingen, de conditie van de banden, lekkages van olie en de bedieningsfuncties.
De leverancier pleegt het jaarlijkse onderhoud/inspectie aan de machine.
Parkeren
Aan het eind van de werkdag moet de hoogwerker op een geschikte plaats worden geparkeerd. Parkeer de hoogwerker niet op een helling of transportroutes, voor (nood)uitgangen en niet voor brandblusmiddelen. Zorg er tevens voor dat onbevoegden de machine niet kunnen gebruiken; door het afdekken van het bedieningspaneel, de hoofdschakelaar in de UIT stand te zetten, de contactsleutel te verwijderen en door alle serviceluiken af te sluiten.
‘Wees altijd alert op de risico’s die het werken met een hoogwerker, met zich meebrengen’.
Arbo info Over valbeveiliging in de hoogwerker
De basis van arbowetgeving voor machines is de Machinerichtlijn. Deze zegt in Bijlage 1 ‘Fundamentele veiligheids- en gezondheidseisen’ (in het algemene gedeelte), dat machinedelen waarop zich personen moeten kunnen verplaatsen of bevinden, zodanig moeten zijn ontworpen en uitgevoerd dat deze personen er niet af of uit kunnen vallen (art. 1.5.1.5 Gevaar van vallen). Dat is duidelijke taal: aanpak aan de bron en de oplossing niet zoeken in persoonlijke valbeveiliging. Maar verderop in de richtlijn, in een meer specifieke paragraaf over het voorkomen van bijzondere risico’s bij het heffen of verplaatsen van personen, wordt dit standpunt ontkracht met de bepaling: Indien de maatregelen van art. 1.5.1.5 onvoldoende zijn, moeten de dragers zijn uitgerust met voldoende bevestigingspunten om persoonlijke beschermingsmiddelen tegen vallen te bevestigen (art. 6.3.1 Gevaar voor uit de drager vallen van personen). Dit lijkt een vrijbrief voor de fabrikant van een hoogwerker om in zijn ontwerp al op voorhand uit te gaan van het gebruik van een veiligheidsgordel, dus van een lager niveau van intrinsieke machineveiligheid.
Geharmoniseerd
Opvallend is, dat NEN-EN 280, de geharmoniseerde Europese norm voor hoogwerkers, met geen woord rept over de noodzaak om in de werkbak een veiligheidsgordel te gebruiken. Deze norm schrijft dus ook geen bevestigingspunten voor. Een hoogwerker die overeenkomstig NEN-EN 280 is geproduceerd wordt geacht te voldoen aan de fundamentele veiligheidseisen van de Machinerichtlijn. Dus kennelijk gaat NEN-EN 280 ervan uit dat een volgens deze norm geproduceerde hoogwerker zodanig is ontworpen en uitgevoerd, dat personen bij normaal gebruik redelijkerwijs niet uit de werkbak kunnen vallen. En daarom behoeft er niet te worden teruggevallen op de eerdergenoemde persoonlijke valbeveiliging.
Is de CE-markering ten onrechte aangebracht? In dit licht bezien is het op zijn zachtst gezegd vreemd, dat de gebruikershandleidingen van hoogwerkers bijna zonder uitzondering het gebruik van een veiligheidsgordel voorschrijven, terwijl de argumentatie hiervoor in de handleidingen ontbreekt. Moeten dan toch vraagtekens worden gezet bij de technische invulling van producenten aan die zogenaamd fundamentele veiligheidseisen? Dat zou betekenen dat dergelijke hoogwerkers dan ten onrechte zijn voorzien van een CE-markering.
Ligt hier een taak voor de Arbeidsinspectie? Maar we moeten ook door, dus Aboma+Keboma adviseert om in de volgende situaties een veiligheidsgordel te gebruiken:
- bij rijden met de werkbak op hoogte;
- bij hoogwerkertypes waarbij de werkbak als gevolg van zijn constructie tijdens de vlucht bloot staat aan hoge versnellingen en/of vertragingen;
- bij gebruik van zwaar gereedschap (bijv. een motorkettingzaag) en/of andere fysiek belastende werkzaamheden waarbij het bovenlichaam zich buiten het leuningwerk kan bevinden."
Han Knegt
Veiligheidskundige bij Aboma+Keboma in Ede